Co może inspirować człowieka myślącego i ambitnego? Czy może być tym rewitalizacja miasta?
Rewitalizację rozumiem (dla uproszczenia) jako przebudowę zdegradowanego obszaru/dzielnicy, jako stworzenie nowych możliwości dla biznesu i mieszkańców, jako wykreowanie nowej przestrzeni miasta i nowego wizerunku. Takie działanie jest na pewno inspirujące. Ci, którzy będą brali udział przy tworzeniu koncepcji, projektów i programów, których wspólnym celem będzie rewitalizacja (a nie wyłącznie budowa i remonty wybranych obiektów), ci będą mogli powiedzieć, że to było inspirujące. Dlaczego? Bo ich działania doprowadzą nie tylko do wyremontowania 5, 10 czy 20 kamienic, 2,3 czy 5 placów albo 20 czy 30 podwórek, ale będą mogli powiedzieć, że ich wysiłek doprowadził do rzeczywistej i trwałej zmiany wizerunku miasta, warunków życia i pracy osób związanych z rewitalizowaną dzielnicą i do zmiany negatywnej ścieżki rozwoju miasta. To tak, jakby brać udział w odbudowie, po wielkiej katastrofie, najważniejszej części miasta.
Inspiracja wynika z czegoś niezwykłego, nietuzinkowego wręcz przełomowego. Przebudowę miasta właśnie do tego zaliczam.
Jak napisał twórca pewnego systemu informatycznego „Sęk w tym, że inspiracja to za mało. Potrzebujesz jeszcze motywacji, aby wytrwać na długiej drodze do celu. A motywacja bierze się zupełnie z czegoś innego niż inspiracja. Inspiracja jest wielka i rzadka. Motywacja bierze się z nawet niewielkich, ale CZĘSTYCH sukcesów”. Jakie to mogą być sukcesy?
Przy obecnym stanie zaangażowania prac przy projekcie rewitalizacji Bytomia małe problemy, które pojawiały się podczas realizacji niewielkiego projektu (np. budowy boiska czy przebudowy ulicy) zaczynają się „powiększać”, komplikując absolutnie wszystko. Nie uwzględnienie istotnych powiązań mających wpływ na efekt końcowy, wymusza ponoszenie dodatkowych kosztów i wydłuża termin realizacji (patrz: przebudowa kanalizacji w Bytomiu).
Skala problemów i zagrożeń już teraz jest ogromna, gdyż do tej pory brak jest spójnej wizji co, gdzie i dlaczego ma być zrealizowane. Z jednej strony deklaruje się rewitalizację co najmniej trzech dzielnic, z drugiej proponuje się punktowe inwestycje skupione głównie w Śródmieściu. Do tego dochodzi kompletne zamieszanie przy projektach miękkich.
Brak, dobrze zdefiniowanych i zaakceptowanych przez interesariuszy najważniejszych projektów, które będą „istotą” Wielkiego Projektu Rewitalizacji i brak zabezpieczenia finansowego dla tych inwestycji to przysłowiowy „gwóźdź do trumny”.
Do tej pory nie wiadomo skąd będą pochodzić środki na wkład własny, bo jak na razie brak zapisów na ten temat w Wieloletniej Prognozie Finansowej. Co gorsza, pan prezydent zaproponował budżet na rok 2015 z dziurą budżetową w kwocie 37 mln. zł. Na jej „zapełnienie” zamierza zaciągnąć nowy kredyt w wysokości 25 mln. zł. , akurat tyle ile średniorocznie potrzeba na wkład własny przy inwestycjach realizowanych w ramach OSI.
Jak zatem wyglądać będzie rewitalizacja Bytomia?
Droga do celu jakim jest zrewitalizowanie części miasta, naszpikowana jest wybojami i minami. Dlatego tak ważne jest aby ją wpierw przemyśleć i zaplanować. I tu najważniejszy jest wybór metody realizacji zarówno całości jak i poszczególnych elementów Wielkiego Projektu.
Choć zespół współpracowników prezydenta Bartyli wykazał się pewnego rodzaju sprawnością organizacyjną, zamawiając i udostępniając np. boiska przyszkolne czy place zabaw, to jednak skala problemów przy rzeczywistej rewitalizacji, jest nieporównywalna. Dlatego mam poważne wątpliwości, że uda się przygotować i przeprowadzić Wielki Projekt. Zapewne powstanie stosowny dokument. Zapewne zostanie oznajmione wszystkim , że jest to najlepszy Wielki Projekt, na potwierdzenie czego kilku profesorów, doktórów i ekspertów złożą swoje podpisy. Tylko czy ów zbiór projektów będzie naprawdę inspirującą i rzeczywistą odpowiedzią na potrzeby zdegradowanego miasta? Czy będzie adekwatną odpowiedzią na istniejącą skalę problemów i negatywnych zjawisk?
Problemy jakie pojawiają się przy budowie jednego domu, nie są tym samym jak przy przebudowie całej dzielnicy. A jeżeli włączy się w to mieszkańców, przedsiębiorców, spółdzielnie, zarządców sieci i zwykłych kombinatorów, którzy będą chcieli skorzystać na tej przebudowie, to wówczas pojawia się obraz bardziej realistyczny, z wieloma odcieniami i z obszarami ryzyk. Nie wystarczy zatem zwykła zdolność organizacyjna, by zrealizować Wielki Projekt.
Pięć osób działających w MDM Miasto dla Mieszkańców było w ten poniedziałek na wyjeździe „studyjnym” w Łodzi. Chcieliśmy dowiedzieć się jak do rewitalizacji podchodzą łódzcy urzędnicy. Porozmawiać o dobrych praktykach i błędach jakie popełnili, a jakich można uniknąć na własnym podwórku.
To co usłyszeliśmy i zobaczyliśmy wzbudza z jednej strony ogromne uznanie, z drugiej wywołuje smutek. Uznanie, bo do rewitalizacji podeszli jak do najważniejszego zadania dla miasta i z tego powodu odsunięto na bok wszelkie względy „polityczne” a przyjęto pragmatyczną zasadę celu!
Jedną z pierwszych rzeczy jakie zrobiono oprócz aktualizacji różnych strategii czy analiz było zdecydowanie się na wykorzystanie metodologii PRINCE2 jako metody zarządzania projektami. Bo czym innym jest realizacja rewitalizacji miasta, jak nie szeregiem różnych projektów, realizowanych w jednym celu? Konsekwencją tego wyboru jest narzucenie wszystkim uczestnikom biorącym udział w rewitalizacji, określonego podejścia do pomysłów, planów i zadań. Wpierw się planuje, określa co musi być zrobione w ramach danego projektu a co na pewno nie, ustala wszystkich na których dany projekt będzie oddziaływał, kto jest odpowiedzialny za realizację projektów i najważniejsze, co, kiedy i przy jakim ryzyku będzie realizowane i skąd pochodzić będą środki finansowe. Dzięki takiemu podejściu, z 50 pierwotnych obszarów objętych planem rewitalizacji, wyodrębniono, bo analizach, uzgodnieniach i konsultacjach, 22 projekty, z czego do szybkiej realizacji wybrano 8. Taki jest stan na dzień dzisiejszy.
Oni już czekają na możliwość składania dobrze przygotowanych, uzasadnionych i społecznie zaaprobowanych wniosków. My natomiast tylko deklarujemy gotowość, obwiniając za wszystko Urząd Marszałkowski i Brukselę.
Dlatego ogarnia mnie smutek jak myślę o rewitalizacji naszego miasta.
