Gród na wzgórzu św. Małgorzaty powstał na długo przed nadaniem Bytomiowi praw miejskich. Historycy datują jego początki na XI wiek, jednak do dziś jego historia nie została w pełni odkryta. Założenie cmentarza oraz różne przebudowy utrudniają badania jego przeszłości, ale mimo to prace archeologiczne przeprowadzone w ostatnich latach pozwoliły odpowiedzieć na wiele pytań o dzieje tego wczesnośredniowiecznego grodu.
Parafia św. Małgorzaty zdołała uzyskać dofinansowanie na remont kościoła z funduszy przeznaczonych na rewitalizację Bytomia. Stało się to okazją do przebadania kolejnego fragmentu wzgórza. Dzięki wymianie posadzki i izolacji fundamentów archeolodzy mogą zajrzeć pod istniejącą świątynię, gdzie najprawdopodobniej mogą znaleźć ślady romańskiego kościoła z 1165 r. ufundowanego przez Bolesława Kędzierzawego.
Badacze dotarli do kamiennej konstrukcji oraz grobów dziecięcych, prawdopodobnie z XIX w., w których natrafiono na okucia trumien i krzyżyki. Oprócz tego wewnątrz i na zewnątrz kościoła znaleziono ludzkie szczątki oraz średniowieczną ceramikę i monety. Archeolodzy poszukują reliktów fundamentów dawnych obiektów - oprócz obecnego kościoła i pierwszego, kamiennego, istniały tu jeszcze dwa drewniane. Prace mają potrwać do końca maja, lecz w przypadku dokonania istotnych odkryć termin zakończenia wykopalisk może zostać przesunięty.
Podstawą prac archeologicznych są wykonane w 2009 r. badania nieinwazyjne za pomocą georadaru. Wykazano wówczas trzy zmiany w podłożu w obrębie kościoła oraz jedną poza nim. Do dziś w trakcie wykopalisk udało się pozytywnie zweryfikować dwie z nich.
fot. Muzeum Górnośląskie
