Jakie odpady uznaje się za niebezpieczne i jak je klasyfikować?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, odpady przemysłowe i medyczne mogą zawierać określone substancje stwarzające istotne zagrożenie dla zdrowia ludzi i zwierząt oraz stanu środowiska naturalnego. Kody odpadów medycznych zostały określone w tzw. katalogu odpadów, zawartym we właściwym rozporządzeniu, gdzie grupa 18 obejmuje odpady medyczne, natomiast same odpady niebezpieczne zostały dodatkowo opatrzone wyróżnikiem w postaci znaku „*” - potocznie zwanym gwiazdką.
Odpady medyczne możemy podzielić na:
- odpady niebezpieczne zakaźne (np. z kodem 18 01 03*),
- odpady niebezpieczne inne niż zakaźne (np. z kodem 18 01 06*),
- odpady inne niż niebezpieczne (np. z kodem 18 01 04).
Każdy wytwórca musi dokonać poprawnej klasyfikacji wytworzonych przez siebie odpadów, a następnie w prawidłowy sposób oznaczyć opakowanie (o właściwej kolorystyce) w którym zgromadzone zostały odpady, m.in. poprzez nadanie im 6-cyfrowego kodu oraz jednoznaczne określenie ich wytwórcy.
Czy stosujesz pojemniki zgodne z wymogami prawnymi?
Pojemniki na odpady medyczne muszą spełniać określone normy w zakresie ich konstrukcji i bezpieczeństwa. Przepisy wymagają zastosowania pojemników jednorazowych o m.in. odpowiedniej twardości, odporności na uszkodzenia, warunki atmosferyczne, substancje chemiczne oraz szczelności. Jednorazowe pojemniki na odpady niebezpieczne pod żadnym pozorem nie mogą być wykorzystywane ponownie. Dla odpadów zakaźnych obowiązkowe jest użycie czerwonych pojemników lub worków z symbolem zagrożenia biologicznego oraz właściwym oznakowaniem. Odpady medyczne niebezpieczne inne niż zakaźne powinny być gromadzone w żółtych pojemnikach, natomiast odpady medyczne inne niż niebezpieczne umieszcza się w pojemnikach w innym kolorze – najczęściej koloru niebieskiego. Odpady chemiczne powinny być natomiast zawsze przechowywane w pojemnikach dostosowanych do ich charakterystyki oraz właściwości danej substancji.
Jak dokumentować proces gospodarowania odpadami?
Właściwa dokumentacja prowadzonych działań stanowi podstawowe zadanie pozwalające na zachowanie zgodności z przepisami całego procesu gospodarowania odpadami. Karta Przekazania Odpadów (KPO) wygenerowana przez wytwórcę odpadów w systemie BDO stanowi podstawowy dokument umożliwiający legalne rozpoczęcie całego procesu odbioru, transportu i unieszkodliwienia odpadów – brak wygenerowania karty w systemie BDO lub podanie nieprawidłowych informacji dot. odpadów podlegających transportowi stanowi podstawę odmowy transportu oraz uniemożliwia dalsze przekazanie odpadów.
Odpowiedzialność, a utylizacja odpadów niebezpiecznych
Wytwórcy odpadów ponoszą odpowiedzialność za wytworzone przez siebie odpady aż do chwili ich prawidłowej utylizacji lub unieszkodliwienia – powyższe oznacza, iż co do zasady odpowiedzialność wytwórcy nie wygasa z chwilą przekazania odpadów innemu podmiotowi, a jedynie po prawidłowym zakończeniu całego procesu gospodarowania odpadami. Utylizacja odpadów przemysłowych i medycznych może odbywać się wyłącznie w instalacjach przeznaczonych do tego rodzaju zadań, posiadających niezbędne zaplecze technologiczne i organizacyjne oraz właściwe zezwolenia na prowadzenie działalności w tym zakresie. To właśnie instalacja, jako końcowe ogniwo całego łańcucha niejako potwierdza zakończenie procesu, poprzez tzw. „zamknięcie KPO”, świadczące o prawidłowym unieszkodliwieniu przekazanych odpadów. Brak takiego potwierdzenia oznacza, że odpady nie zostały prawidłowo unieszkodliwione, a związana z nimi odpowiedzialność cały czas spoczywa na ich wytwórcy.
Jakie kary grożą za nieprzestrzeganie przepisów?
Niewłaściwe gospodarowanie odpadami niebezpiecznymi może skutkować surowymi sankcjami finansowymi, administracyjnymi, a nawet odpowiedzialnością karną. W zależności od rodzaju i skali naruszenia, kary pieniężne mogą sięgać nawet siedmiocyfrowych liczb – naruszenia mogą polegać zarówno na nieprawidłowym przebiegu procesu, tj. wstępnego gromadzenia, odbioru, transportu i unieszkodliwienia lub braku niezbędnej dokumentacji w tym zakresie. Co ważne, odpowiedzialność karna za nieprawidłowe postępowanie z odpadami spoczywa zarówno na pracownikach, jak również na kadrze zarządzającej, w związku z czym każda osoba zaangażowana pośrednio lub bezpośrednio w proces gospodarowania odpadami powinna dbać o jego poprawny przebieg. Najczęściej występujące naruszenia to brak właściwej lub rzetelnej dokumentacji, nieprawidłowe magazynowanie odpadów, przekazywanie odpadów podmiotom nieuprawnionym oraz niedotrzymywanie terminom raportowania do BDO. Utylizacja odpadów na Śląsku i w innych regionach powinna odbywać się zgodnie z przepisami krajowymi i międzynarodowymi, a odpowiedzialność spoczywająca na wytwórcy do momentu ostatecznego unieszkodliwienia odpadu powinna być motywacją do podejmowania współpracy z doświadczonymi i rzetelnymi podmiotami, wyspecjalizowanymi w odbiorze i transporcie odpadów do miejsca ich utylizacji lub unieszkodliwienia.
