Gdzie stał zamek w Bytomiu? Średniowieczna forteca zniknęła z krajobrazu miasta

Gdzie stał zamek w Bytomiu? Forteca bytomskich Piastów już przed wiekami zniknęła z krajobrazu miasta. Historycy i archeologowie od dawna poszukują miejsca, gdzie się wznosiła. Jak uważa Przemysław Noparlik, autor nowej historycznej książki o ziemi bytomskiej w późnym średniowieczu, dowody wskazują na jedno miejsce.

Archiwalne zdjęcie placu Grunwaldzkiego

Wpadła mi w w ręce cenna nowość wydawnicza "Ziemia bytomska w późnym średniowieczu", wydana przez Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie". Autorem jest Przemysław Noparlik - historyk, działacz społeczny i przewodnik terenowy po województwie śląskim. Książka to monografia i jak to monografia, jest kopalnią wiedzy. Porusza wiele tematów, wśród których nie brakuje nierozwiązanych po dziś dzień zagadek. Jak na przykład lokalizacja dawnego zamku w Bytomiu.

Miejsca, w którym stała książęca forteca, nie ustalono po dziś dzień.

Przemysław Noparlik przytacza aż cztery hipotezy na ten temat jej położenia:

  • Wysunięta przez Kurta Bimlera, która głosi, iż zamek wznosił się poza obrębem murów miejskich, na północ od szpitala Św. Ducha. Stoi jednak w sprzeczności z faktami, poświadczonymi przez średniowieczne dokumenty. Zamek musiał znajdować się na terenie miasta.
  • Franz Gramer uważał z kolei, że zamek powinien się znajdować w narożniku miejskich murów, odwołując się do analogii z innych śląskich miast. W myśl jego koncepcji zamek stałby w sąsiedztwie klasztoru Minorytów. Jednak taka analogia to za mało, jeśli nie popierają jej ślady materialne.
  • Zdaniem Jerzego Horwata, bytomski kasztel wznosić się miał we wschodniej części miasta, między ulicami Krakowską i Rycerską. Trudno jednak byłoby pogodzić go tam z topografią średniowiecznego miasta, do której zwyczajnie nie pasuje,
  • Obecnie większość badaczy przychyla się ku tezie, że zamek stał w północno-wschodnim narożniku miasta, w rejonie placu Grunwaldzkiego - pisze Przemysław Noparlik.

Ostatnia koncepcja jest więc analogiczna do tej autorstwa Franza Gramera (znów narożnik!), jednak tym razem świadczą na jej korzyść znaleziska archeologiczne.

Podczas prowadzonych w 2004 r. wykopalisk na placu Grunwaldzkim odkryto dawną zamkową fosę wewnętrzną, odgradzającą warownię od miasta. Archeologowie odsłonili tez fragment średniowiecznego muru, znaleźli sporo ceramiki i przedmiotów żelaznych (m.in. groty, odważniki, gwoździe, sierp czy fragmenty okuć. Materiał ten wstępnie wydatowano na późne średniowiecze - od XIV do XV wieku.

Odkrycia archeologiczne (których oby w przyszłości przybyło!) podpowiadają więc, że to na placu Grunwaldzkim należy szukać miejsca, gdzie stał dawny zamek bytomskich Piastów, rozebrany prawdopodobnie w wieku XVII.

Mapa Bytomia z 1788 r.
W XVIII wieku zamek już nie istniał (fot. Fotopolska.Eu)
Relikty średniowiecznego Bytomia

Może Cię zainteresować:

Ślady średniowiecznego Bytomia. Co pozostało z najdawniejszej przeszłości miasta?

Autor: Tomasz Borówka

09/09/2022

Cyryl i Metody

Może Cię zainteresować:

Zagadka średniowiecznego zabytku w Bytomiu. Czym był tajemniczy krzyż pokutny w Łagiewnikach?

Autor: Tomasz Borówka

24/01/2023

Subskrybuj bytomski.pl

google news icon

czytaj więcej:

Plac Tadeusza Kościuszki nosił imię Józefa Stalina

Dlaczego Bytom nie został Stalinogrodem?

Trockenberg

Sucha Góra. Tu zaczął się przemysł na Górnym Śląsku

Byt muzeum gornoslaskie

Znasz przeszłość Bytomia? Rozwiąż quiz historyczny

Byt mapa historyczna bytom rynek

Zobacz, przy jakiej ulicy mieszkałbyś w XIX...

Byt walki o miechowice

Powstała książka o zbrodni w Miechowicach

Byt else croner

Retro plotka trzecia: Else Croner

Byt ocalone fot w szoltys

Ocalone pamiątki Wojska Polskiego w Muzeum...